De landelijke verzwaring en uitbreiding van het elektriciteitsnet zijn onderdeel van het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie & Klimaat (MIEK) en het Programma Energiehoofdstructuur (PEH). De MIEK-PEH-projecten van netbeheerders doorkruizen verschillende gemeenten en hebben vaak grote ruimtelijke consequenties voor de inwoners.
Omdat veel gemeenten niet over de juiste kennis of capaciteit beschikken om hierin goed hun rol te vervullen lopen projecten vertraging op. Gemeente Stichtse Vecht schakelde de expertpool van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland in om hen bij te staan.
Vanuit de expertpool MIEK-PEH van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft Dennis Iseger, adviseur bij Arcadis, de gemeente Stichtse Vecht geadviseerd over de wijze waarop de gemeente haar standpunten en belangen zo goed mogelijk kan inbrengen in de gesprekken met de netbeheerder en provincie. “Zo wordt lokaal draagvlak gecreëerd voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet en de bredere samenwerking met onder anderen de netbeheerder om dit te realiseren. Dit zijn noodzakelijke ingrediënten voor een succesvolle realisatie van de energietransitie.", vertelt hij.
Volgens Lau Bosse, strategisch adviseur energietransitie bij de gemeente Stichtse Vecht is de energietransitie overal voelbaar, maar in Stichtse Vecht wordt de uitdaging wel heel zichtbaar. ‘’Als strategisch knooppunt waar het 380 kV-net de provincie Utrecht binnenrolt, ligt er een enorme druk op de gemeente. Nieuwe stations, kilometers kabels, en dat alles midden in een drukbevolkt en geliefd landschap. De ruimtelijke consequenties zijn enorm en daardoor staat het onderwerp hoog op de politieke agenda.”
Inzet van de expertpool
De RVO-expertpool MIEK-PEH ondersteunt gemeenten en provincies met kennis en capaciteit voor het doorlopen van de nodige ruimtelijke procedures. “Vanuit ons perspectief voorkom je vertraging door in het proces de lokale belangen goed mee te nemen en te zorgen voor draagvlak bij lokale bestuurders en inwoners.”, aldus Dennis. Soms is het noodzakelijk om in de voorfase van het proces te vertragen, zodat er later kan worden versneld. In de praktijk zien we dat dit soms botst met de werkwijze van de netbeheerders. Die willen juist versnellen in de voorfase, om vertraging later te voorkomen. Op zichzelf een begrijpelijke redenatie, maar in de praktijk kan deze werkwijze zorgen voor frictie in de samenwerking tussen de netbeheerders en de betrokken gemeenten.
Gemeenten schieten door de hoeveelheid informatie en de wijze waarop ze besluiten moeten nemen soms in de weerstand. ‘’Je staat dan ineens tegenover de netbeheerder die je overlaadt met informatie en techniek waarover je op dat moment misschien niet de benodigde expertise in huis hebt. “Het heeft ons erg geholpen om met iemand van de RVO-expertpool op te trekken en te overleggen. Hierdoor hebben we onze standpunten goed op een rij kunnen zetten en hebben we deze op een effectieve manier kunnen inbrengen in de overleggen met stakeholders.“, vertelt Lau.
Gedeelde belangen
Eén van de meest complexe projecten is Utrecht-Noord. Hier zijn zowel TenneT als Stedin op zoek naar een geschikte locatie voor een nieuw elektriciteitsstation. Het project is complex omdat het de partijen nog niet is gelukt om tot een voorkeurslocatie te komen voor het TenneT-station. Binnen de gemeente ontbreekt het draagvlak voor de voorgestelde locaties, met als gevolg een spanning in de samenwerking. Vanuit de RVO-expertpool adviseren we ze om toch proactief en constructief in gesprek te blijven met de netbeheerders en om samen naar oplossingen te zoeken. Uiteindelijk is er een gedeeld belang: inwoners nu en in de toekomst van voldoende stroom te voorzien.
Ruimtelijke consequenties
De ruimtelijke consequenties van een nieuw elektriciteitsstation zijn groot. Niet alleen neemt het veel ruimte in, maar zo’n station staat er ook wel 50-60 jaar. ‘’De gemeente snapt dat het moet gebeuren, maar dan wel op een wijze waarop de ruimtelijke consequenties zo klein mogelijk zijn. Inwoners laten ook flink van zich horen. Daarom moeten we echt goed nadenken over de beste manier om ruimte te maken voor de energietransitie”, zegt Lau. Vanuit het gedeelde belang is een goede samenwerking tussen de gemeente en netbeheerder cruciaal. Er zullen nog verschillende projecten volgen en de betrokken partijen hebben elkaar nodig. Versnelling in de energietransitie is belangrijk, maar wel met lokaal draagvlak.
Aanmelden voor ondersteuning
Dankzij de inzet van de RVO-expertpool MIEK-PEH heeft de gemeente Stichtse Vecht belangrijke stappen gezet in het aanpakken van netcongestie en het versnellen van de energietransitie. Andere overheden kunnen voor maatwerkondersteuning bij uiteenlopende energie-infrastructurele projecten op het gebied van o.a. het hoogspanningsnet, waterstof en batterij-opslag ook gebruikmaken van de expertpool.
