Bez dostępności do wody, miasto nie ma możliwości funkcjonowania. Znaczenie tego dostępu jest istotne dla dużej metropolii jak i małych miast i miasteczek, ale co ważniejsze dla ich mieszkańców, jeśli pojmujemy miasto w kategorii społecznej, a nie funkcji przestrzennej. Podstawowymi podmiotami są ludzie tworzący społeczność, dla której jakość życia i perspektywy jej podnoszenia są najistotniejszą wartością. Uwaga powinna być skierowana na fakt, że to jak zarządzamy zasobami i środowiskiem wodnym, ma znaczenie nie tylko dla nas, ale i dla następnych pokoleń. Dlatego sprawdzajmy, jak robią to inni w ramach Water City INDEX i uczmy się od najlepszych.

Z perspektywy Unii Miasteczek Polskich dostarczanie mieszkańcom wody dobrej jakości, sprawne odprowadzenie ścieków, racjonalne zagospodarowanie wód opadowych czy wreszcie zabezpieczenie przeciwpowodziowe to sprawy, które muszą niemal każdego dnia rozwiązywać prezydenci, burmistrzowie i wójtowie w niemal każdym mieście, miasteczku czy w gminach miejsko-wiejskich. Ranking Water City INDEX pomaga w prowadzeniu właściwej i odpowiedniej dla zmieniającego się klimatu polityki zarządzania zasobami wody w miastach i prowadzenia zintegrowanej gospodarki wodnej.

Woda na naszej błękitnej planecie jest powszechna, ale gdy spojrzymy na jej dostępność przez pryzmat urbanizacji, to już nie jest z tą powszechnością wody tak łatwo. Coraz większe miasta i aglomeracje potrzebują wody nie tylko do zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkańców, ale także do wielu innych aspektów miejskiego życia. Strefy gospodarcze potrzebują jej w mniejszej bądź większej ilości do produkcji różnych dóbr i usług. Sfera społeczna to wszelkie formy odpoczynku i rekreacji nad wodą, a do tego dochodzą ukryte walory wody, których nie widać wprost – jak nawadnianie terenów zielonych, które pełnią wspólnie błękitno-zielone żyły i płuca miast. Te błękitno-zielone obszary to ostoje bioróżnorodności, strefy tłumiące hałas i oczyszczające powietrze oraz redukujące miejską wyspę ciepła. Wielu tych zalet wody nie widzimy wprost, podobnie jak nie widzimy tego, że są one jednocześnie odbiornikiem wszystkiego co opady wymywają z miast. Wszystkie zanieczyszczenia i śmieci znajdujące się na powierzchniach utwardzonych spływają do kanalizacji, a nią do rzek, z którymi płyną dalej do jezior i morza. W ten sposób tereny miejskie wpływają na jakość wody w miejscach znacznie od nich oddalonych. Z tych wszystkich powodów wiedza o gospodarowania wodą w miastach, jaką zawiera ranking Water City INDEX, pomaga zidentyfikować mocne i słabe strony w tych obszarach.

Początek wielu miast wiąże się z rzekami, które pomagały w transporcie dóbr, pełniły rolę naturalnych granic i karmiły mieszkańców osad. W trakcie intensywnego rozwoju zaczęliśmy betonować koryta rzek, ukrywać je pod drogami i budynkami. Dziś mierzymy się z konsekwencjami tych działań - jakimi i na jaką skalę? Tego dowiedzieć możemy się z rankingu Water City INDEX, który wskazuje dobre praktyki samorządów wobec gospodarki wodnej i promuje zrównoważony rozwój.

Życie i zagrożenie - to dwa z czterech obszarów, w ramy którego ujęto tegoroczną edycję rankingu Water City INDEX. Samo to zestawienie powinno dać nam do myślenia. Coś, co pozwala nam żyć, jest też czymś, co może nam to życie zrujnować, uprzykrzyć, zabrać. Jedne problemy może przynieść brak wody, inne przyniesie jej równie chwilowy, co błyskawiczny nadmiar. W czasach kryzysu klimatycznego kontrast między korzyściami a zagrożeniami, jakie daje woda, będzie uwidaczniał się coraz bardziej. Miasta, które przygotują się do tego najlepiej, będą mogły mieć jednak nadzieję, że woda okaże się dla nich przede wszystkim życiem.

Kwestie dotyczące gospodarowania zasobami wody, stają się coraz bardziej istotne dla miast w Polsce. Zwłaszcza teraz w dobie zmieniającego się klimatu, kiedy opady są nagłe, gwałtowne i krótkotrwałe, nierzadko poprzedzane tygodniami suszy. Do tego dochodzi kryzys związany z zanieczyszczeniami wód. Ich konsekwencje są długotrwałe, a skutki odczuwalne w perspektywie wielu lat. Dlatego mam nadzieję, że wnioski płynące z analiz zawartych w rankingu Water City INDEX pomogą włodarzom naszych miast w wypracowaniu wspólnych standardów racjonalnego i efektywnego zarządzania zasobami wody, co z kolei przełoży się na polepszenie warunków życia społeczności lokalnych.

O tym, jak istotną rolę odgrywa w miastach woda i właściwe nią gospodarowanie zazwyczaj przekonujemy się, gdy miejską tkankę dotknie niszczycielska fala powodziowa, albo gdy w kranach zrobi się sucho. Ranking Water City INDEX skłania jednak do głębszej refleksji na temat tego, jak zwłaszcza w dobie pogłębiającego się kryzysu klimatycznego władze polskich miast dbają o zasoby wodne. Na szczególną uwagę zasługuje fakt spojrzenia przez autorów raportu na wodę w przestrzeni miejskiej wieloaspektowo: od obszarów związanych z wodą pitną, przez zagrożenia, jakie ze sobą niesie (powódź, susza) oraz jej roli dla rozwoju lokalnej gospodarki i biznesu, aż po kwestie związane z miejscem wody w miejskim krajobrazie. Uchwycenie tych cech dla poszczególnych miast w postaci rankingu może być więc swoistym przewodnikiem w poszukiwaniu miejsc, w których – dzięki dbaniu o wodę i z współgrania z nią – mieszkańcom będzie żyło się lepiej.

Ranking Water City INDEX ocenia efektywność gospodarowania wodami w największych miastach w Polsce. Należy pamiętać, że podstawową zasadą gospodarowania wodami jest zrównoważony rozwój, w ramach którego kształtujemy i chronimy zasoby wodne, korzystamy z nich oraz zarządzamy w sposób efektywny. Miasta to szczególne jednostki przestrzenne w zakresie gospodarki wodnej. Racjonalnie i całościowe traktowanie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości, to wyzwanie, któremu potrafią sprostać najlepsi.

W Polsce marnujemy ogromne ilości wody. Nie dostrzegamy tego jesienią i zimą, ale latem susza staje się problemem nr 1. Z drugiej strony miasta borykają się z coraz częstszymi podtopieniami powodowanymi nawalnymi deszczami i nie zawsze wydolną infrastrukturą, która nie jest w stanie sprostać zadaniu odprowadzania ogromnych ilości wody w stosunkowo krótkim czasie. W dobie susz i podtopień zapominamy, że woda stanowi także ważny element funkcjonowania miasta. To również dzięki jej dobremu zagospodarowaniu rozwijają się kultura, rozrywka, sport i rekreacja. Wyzwanie może więc stanowić dla miasta prawdziwą szansę. Które miasta wykorzystują wodę lepiej, a które mają jeszcze sporo do zrobienia? Tego dowiedzą się Państwo z Water City INDEX – rankingu miast. Warto się w niego wczytać i z niego skorzystać, bo każda inicjatywa i wartościowa publikacja (a do takich zalicza się ten ranking) mająca na celu podniesienie efektywności gospodarowania zasobami wody jest obecnie nie do przecenienia.

Cenię Water City INDEX za kompleksowe podejście. Autorzy uwzględniają tak czynniki naturalne, jak i działania włodarzy, biznesu oraz komfort życia mieszkańców. Wszystko w optyce poszanowania zasobów wodnych i adaptacji do zmian klimatu. O gospodarce wod-kan, retencji, renaturyzacji rzek, walce z suszą piszemy w Teraz Środowisko na co dzień, stąd traktuję Index jako wartościową wskazówkę do dalszych dziennikarskich poszukiwań.