Overal ter wereld zie ik hele hoge gebouwen waar mensen wonen. En in sommige steden is dat goed gecombineerd met groen zodat de bewoners het er fijn hebben en gezond kunnen leven. Hoewel Nederland één van de dichtstbevolkte landen ter wereld is, is het aantal woningen per hectare hier relatief laag. Als we ons land ook in de toekomst leefbaar willen houden, ontkomen we er niet aan om verder te verdichten. En dat kan prima in combinatie met een fijne én gezonde woonomgeving met voldoende groen, alle faciliteiten dichtbij en een goed systeem van op elkaar afgestemde en duurzame mobiliteit.
De reden dat we moeten verdichten is dat we alleen op die manier de automobiliteit kunnen beperken, de levendigheid op peil kunnen houden en zodoende meer maatschappelijke winst kunnen boeken (o.a. door een beter leefklimaat). Bovendien is de druk op het buitengebied al enorm; (kringloop)landbouw, recreatie, natuur en duurzame energie zoeken daar ook allemaal naar ruimte.
Trauma
Nederland heeft een beetje een trauma als het gaat om verdichten en hoogbouw. Dat is deels terug te voeren op de vroege stadsvernieuwingsprojecten – met bijvoorbeeld rellen in de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt in de jaren ’70 van de vorige eeuw- en de realisatie van de wijk Bijlmer in Amsterdam, een plan uit 1956. Door de eenvormigheid en de onveilige plekken als gevolg van de functiescheiding werd dit geen succes. Vervolgens werden de flatgebouwen of gesloopt of gerenoveerd en verlaagd.
Uit onderzoek blijkt dat veel mensen een huisje met een tuin willen. Hoewel dat ideaal bij verdichting onder druk komt, zijn er prima alternatieven te bedenken. Denk aan groene dakterrassen of openbare plekken met veel groen boven het maaiveldniveau. In Amsterdam is het project The Valley aan de Zuid-As recent in gebruik genomen. Dat kent veel groen. Of het verticale bos Wonderwoods in Utrecht waar een openbaar groen dakterras komt. Zo’n soort gebouw is ook gepland bij het station in Eindhoven. We moeten in Nederland van ons hoogbouwtrauma af.
Minder parkeerplaatsen
Groen wonen in hoge dichtheden is zeker niet alleen weggelegd voor de ‘happy few’. Als je goed om je heen kijkt zijn we er op allerlei plaatsen al mee bezig. Neem een middelgrote stad als Amersfoort. Aan de randen van het centrum is al op verschillende plekken hoogbouw gerealiseerd en staan er de komende jaren nog veel andere projecten op de planning met betaalbare woningen en nieuwe groengebieden. De gemeenteraad heeft ook al bepaald dat het aantal parkeerplaatsen ten opzichte van traditionele wijken flink vermindert. Zo kun je niet alleen meer woningen bouwen, maar is er ook meer ruimte voor groen. Tegelijkertijd is het belangrijk dat je wel makkelijk kunt verplaatsen, dus goede ov-verbindingen en alle belangrijke faciliteiten moeten in de omgeving zijn.
Overheden, woningbouwcorporaties, marktpartijen én bewoners richten zich allemaal nogal primair op hun eigen belang en handelingsperspectief. De individualisering van de samenleving doet zich hier ook gelden. Weer iets meer samen de schouders eronder zetten zou enorm helpen. We kennen in Nederland daarnaast een overdaad aan regels. Als we bouwplannen nu een beetje sneller afhandelen dan hoeft het niet zo lang te duren voordat we een project ook echt realiseren. Als het goed is komt de Omgevingswet in juli. Deze wet combineert een heleboel losse regels en ik heb goede hoop dat dit een stap is om processen sneller en beter te laten verlopen. Deze wet regelt ook goede participatie en geeft gezondheid een belangrijke plek. Het kan mij niet snel genoeg gaan om de woningnood nou eens eindelijk goed aan te pakken in combinatie met een fijne en gezonde leefomgeving.
