Klimat na naszej planecie zmienia się nieustannie od zarania dziejów. Od milionów lat jest on swoistym władcą naszego świata, kreuje on nie tylko zewnętrzny wygląd powierzchni ziemi. Posiada największy wpływ na wszystkie żywe organizmy w niemal każdym aspekcie ich egzystencji.
To klimat decydował w którym kierunku pierwsze ludzkie plemiona oraz zwierzęta musiały zmierzać by przetrwać - wyznaczał im czas w którym mogły one przebywać w ,,bezpiecznej” strefie. Dziś jednak, dzięki rozwojowi techniki oraz świadomości praw, które rządzą mechanizmami przyrody, z jednej strony mamy możliwość (nie zawsze idącą z chęcią) migracji, z drugiej strony możemy już nie mieć takiej potrzeby. Świadomość zmian w klimacie i ich wpływu na życie człowieka to bardzo ważny krok w kierunku adaptacji do nowych warunków, nie tylko ludzi, ale całego naszego otoczenia, w którym mieszkamy, pracujemy i rozwijamy się.
Wpływ zmian klimatu na nasze zdrowie jest bardziej realny niżby to się mogło wydawać, a bagatelizowanie tego problemu zarówno przez pojedyncze jednostki jak i władze stanowić może ogromne zagrożenie. Stąd wartość edukacji ekologicznej w dzisiejszych czasach jest ogromna i powinna stanowić ważny filar w kształtowaniu świadomości wszystkich ludzi.
Jakie zmiany klimatyczne mają na nas wpływ i jak możemy je odczuć?
Fale upałów, które z roku na rok stają się coraz dotkliwsze i coraz częstsze, powodują każdego roku dziesiątki tysięcy zgonów szczególnie wśród osób chorych, starszych i dzieci. Oczywiście żniwo samych upałów byłoby znacznie niższe, gdyby nie wpływ dodatkowych czynników takich jak zanieczyszczone powietrze w tym i smog, alergeny (coraz częściej dochodzi do sytuacji w której to alergeny powiązane z konkretną porą roku zaczynają współwystępować, jest to związane z zanikiem sezonowości przez co ludzie uczuleni są narażeni na nie niemal cały czas). Dodajmy do tego jeszcze fakt starzenia się społeczeństwa, czy nie brzmi to jak przepis na cichą apokalipsę?
Wzrost temperatury powiązany jest ze wzrostem wilgotności, sprzyja to rozwojowi roślinności i jej ekspansji. To wydawać by się mogło ogromnym plusem - oczywiście, tylko jest jedno ,,ale”. Wraz z rozwojem szaty roślinnej wzrasta ryzyko rozpowszechnienia się gatunków zwierząt i owadów przenoszących choroby oraz pasożyty (na przykład ostatnie lata w Polsce przyniosły plagi komarów oraz kleszczy). Niektóre gatunki komarów, będące niegdyś endemitami, rozprzestrzeniły się roznosząc dengę i malarię na większą skalę. Dodać należy, że denga, jeszcze kilka lat temu występująca jedynie na terenie Azji, spotykana jest obecnie już w obu Amerykach, Afryce i Australii. Szacuje się, że choroba niebawem dotrze do Europy - o niebezpieczeństwie związanym z rozwojem innych chorób i wirusów na całym świecie nie trzeba przekonywać nikogo.
Zmiany klimatu a ludzka psychika.
Z jednej strony fale upałów powodujące susze, z drugiej strony huragany doprowadzające do katastrof i powodzi. Wszystko to stanowić może przyczynę głodu, klęsk i wojen. Scenariusz stary jak świat - zmiany klimatu wpływają również na nasze samopoczucie, nasz nastrój i zachowanie. Fakt ten nie jest jeszcze tak dostrzegalny w Polsce, jednak już poza naszymi granicami jest on uważany za kolejny istotny efekt zmian klimatycznych na ziemi. Ciągle trwają badania naukowe mające na celu jak najlepsze zgłębienie tego tematu. A co wiemy na dzień dzisiejszy? Długotrwałe upały powodują, że szybciej stajemy się zmęczeni, w niektórych przypadkach może prowadzić to do agresji, a nawet do stanów depresyjnych. Zauważono związek między ekstremalnymi warunkami klimatycznymi, a wzrostem zachorowań na zaburzenia psychiczne (osoby dotknięte klęskami żywiołowymi oraz osoby pracujące przy usuwaniu ich skutków). Jest to temat, którego nie wolno w żaden sposób ani pomijać, ani bagatelizować.
Warto więc zastanowić się nad tym, jaki my mamy wpływ na poszczególne warunki klimatyczne i zacząć troskę o lepsze jutro już dziś - od siebie i swoich wyborów.
Na zakończenie polecamy artykuły czasopisma The Lancet: „The 2018 report of the LancetCountdown on health and climate change: shaping the health of nations for centuries to come”(1) oraz ,,The 2019 report of The Lancet Countdown on health and climate change: ensuring that the health of a child born today is not defined by a changing climate“(2). Oba opracowania stanowią swoiste podsumowanie wiedzy na temat zmian klimatu oraz ich wpływu na człowieka i jego otoczenia. Publikacje opierają się na pracach specjalistów z całego świata z dziedzin: medycyny, klimatologii, geografii, energetyki oraz wielu nauk pokrewnych.
Polecane artykuły: