Witte kerst straks jeugdsentiment?

De feestdagen zijn voorbij. Voor mij naast gezelligheid binnen ook lekker veel naar buiten, vooral om weer ruimte te maken voor het volgende 5-gangen diner. Daar waar het sentiment verlangt naar een Witte Kerst, raakte ik dit jaar in de war van mijn te warme kersttrui. Buiten zag ik hardlopers in korte broeken, groene knoppen in de bomen, lentebloesem en waarschuwingen voor hooikoorts. Wat gebeurt hier!? Er verandert van alles om mij heen terwijl we bij de oliebollen over het Klimaatakkoord praten. We moeten het hebben over omgang met natuur in tijden van klimaatverandering. Ik denk dat we natuur niet als een op zichzelf staand thema moeten zien, maar betrekken als systeem in elk type landschap, inclusief de stad.

Zelfs de grootste klimaatscepticus kan er niet omheen, ons klimaat verandert rap. Als ik alle weerrecords op een rijtje zet, kan het niet anders dan dat ook de natuur reageert. Die past zich aan. Via social media houden mensen de natuur nauwlettend in de gaten. Zo startte FLORON een ‘Eindejaars Plantenjacht’ en ook het Rijk wil inzicht. Overheden moeten vanuit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie hun kwetsbaarheden in 2019 in beeld brengen om voorbereid te zijn op toekomstige ontwikkelingen in ons klimaat. Provincies financieren deels het beheer en behoud van natuur. Om goed te reageren op klimaatverandering en gevolgen te beperken, moeten zij de inrichting en het beheer van natuurgebieden herzien.

Neem de Provincie Zuid-Holland. Samen met mensen van de Provincie en beheerders Dunea, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer brachten we vorig jaar de gevolgen van klimaatverandering voor ontwikkelingen en activiteiten in natuur- en recreatiegebieden in kaart. Dit traject moest antwoorden op vragen die aan de basis staan van verdere acties. Want hoe leeft de term klimaatverandering in relatie met de natuur eigenlijk? Welke kansen en kwetsbaarheden zijn er voor behoud en beheer van natuur- en recreatiegebieden? Welke maatregelen nemen we om klimaat adaptief te zijn? En wat betekent dit voor het provinciaal beleid?

Veel vragen... De term ‘klimaatverandering’ lijkt vooral vulling voor de strategische agenda. Wil je écht het verschil maken met acties rondom veranderingen is een betere beschikbaarheid van informatie én actiebereidheid nodig. In Zuid-Holland is er al behoorlijk wat kennis over deze veranderingen. Kwetsbaarheden zitten in veel verschillende onderwerpen. Niet alleen weidevogelpopulaties of een afname van grijze duinen, maar ik denk ook aan bodemdaling, waterkwaliteit, erosie en natuurbranden. Er zijn ook kansen zoals waterberging, dijkversterking, een toevluchtsoord voor hittestress en luchtzuivering. De beschikbare informatie over deze kansen en kwetsbaarheden is niet toereikend en onvoldoende geïntegreerd met andere disciplines in de leefomgeving. En daardoor dus ook niet praktisch toepasbaar.

Klimaatverandering maakt de urgentie om goed naar de natuur en haar functies te kijken groter. Vertaling van de kansen en kwetsbaarheden met mogelijke maatregelen naar ‘hoe verder’ lijkt echter stil te vallen bij politieke bereidheid tot besluitvorming. Want wie betaalt dat? En dan is het de vraag hoe we omgaan met de geformuleerde natuurdoelen. Welke ruimtelijke functies kunnen we stapelen of koppelen? Ik denk dat het antwoord besloten ligt door natuur niet als een op zichzelf staand thema te zien. We moeten natuur betrekken bij de leefomgeving als systeem in elk type landschap, inclusief de stad. Op deze manier kunnen we verder. Op naar de klimaat adaptieve Delta!