Circulariteit: meten is weten!

Nederland staat voor een flinke opgave: de transitie van een lineaire economie naar een circulaire. In het rapport ‘Nederland circulair in 2050’ geeft de overheid richting aan deze ambitie. Het kabinet wil samen met partners het gebruik van primaire grondstoffen in 2030 halveren en voor 2050 volledig circulair zijn. Om de circulaire economie een verdere boost te geven, is in de Miljoenennota voor 2020 maar liefst €88 miljoen vrijgemaakt voor circulaire projecten én programma’s die de overgang naar een circulaire economie moeten bevorderen. Deze toenemende belangstelling in de circulaire economie gaat tevens gepaard met de behoefte om de mate van circulariteit van bijvoorbeeld een beleidsplan of (bouw)product objectief vast te kunnen stellen. Hoe kunnen we anders weten of we goed op weg zijn naar een volledig circulair Nederland in 2050 en of de houten constructie van aannemer A meer ‘circulair’ is dan de stalen constructie van aannemer B? Zo luidt ook hier het credo, ‘meten is weten’.

Als iets niet meetbaar is, lijkt het niet relevant in dit data gedreven tijdperk. De behoefte om te meten komt voort uit het krijgen van grip. Want hoe krijg je grip op een toch wel verwarrend begrip als de circulaire economie of circulariteit? In het onderzoek van Kirchherr (2017) heb ik gelezen dat er binnen de academische wereld zo’n 114 definities van circulaire economie zijn. Dezelfde materie, maar toch een net iets andere interpretatie. Tegelijkertijd moeten we het wel eens worden over een breed gedragen, geharmoniseerde kernmeetmethode voor de mate van circulariteit in de bouw. Daarmee kunnen we vragen uit de praktijk eenvoudiger beantwoorden. Denk aan: ‘Hoe selecteer ik de meest circulaire aanbieder?’ of ‘Hoe kunnen we materialen hoogwaardig hergebruiken?’ Dit zijn lastige vragen. Maar ik denk dat ze wel te beantwoorden zijn.

Elf meet methoden

Inmiddels zijn er meerdere methoden op de markt die allemaal een antwoord trachten te geven op de hierboven genoemde vragen. Het Versnellingshuis Nederland Circulair! heeft eind 2019 een overzicht van elf methoden gepubliceerd waarmee de mate van circulariteit van producten, organisaties en regio’s gemeten kan worden. Ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) draagt haar steentje bij. Zij heeft in 2018 voor de Rijksoverheid een beleidsstudie gepubliceerd over de voortgang van de transitie naar een circulaire economie. Hoewel in de basis veelal hetzelfde gedachtegoed ten grondslag ligt aan de verschillende methoden, zijn zij onafhankelijk van elkaar ontwikkeld en leveren daarom informatie die niet vanzelfsprekend vergelijkbaar is. Bovendien hebben deze meetmethoden verschillende databehoeften, waardoor je de kans loopt appels met peren te vergelijken.

Platform CB’23

We staan aan de vooravond van een transitie naar een nieuw economisch model. Het staat helaas niet in steen gebeiteld hoe we deze verandering gaan realiseren en wat we daar precies voor nodig hebben. Dat maakt het des te uitdagender dat ik een actieve bijdrage mag leveren aan Platform CB’23. Met dit initiatief trachten we als Arcadis samen met andere marktpartijen de transitie te versnellen door in te spelen op de behoefte van standaardisatie van definities en meetmethoden. Het is belangrijk dat we dezelfde taal gaan spreken als we praten over circulariteit in de bouw. Eenduidigheid in de databehoefte en resultaten van meetmethoden helpt ons hier ongetwijfeld bij. Meten is weten, zolang je maar weet wat je meet.