Eind februari vernietigde een arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen de omgevingsvergunning voor de uitbreiding van een pluim- en rundveestal, die gelegen is in een overbelast natuurgebied. Het arrest stelt dat elke impact op Natura 2000-gebieden die onder druk staan, te veel is. En omdat er in Vlaanderen overal beschermde natuurgebieden liggen, komen de vergunningen voor elke activiteit die stikstof uitstoot, op de helling te staan. Dat heeft uiteraard ook een impact op projecten en vergunningsaanvragen.]
Sinds 2014 was in Vlaanderen een PAS (Programmatorische Aanpak Stikstof)-beoordelingskader van kracht, waarmee de impact en de gevolgen van stikstof (N) op beschermde natuurwaarden en -gebieden kon worden beoordeeld. Het PAS onderscheidde drie categorieën van bedrijven. De groene bedrijven zouden met hun kritische stikstofdepositiewaarde van 0-5% een verwaarloosbare impact (kunnen) hebben op de beschermde gebieden. Zij hoefden geen passende beoordeling te maken. De oranje bedrijven moesten eventueel milderende maatregelen nemen om de stikstofdeposities te reduceren. Rode bedrijven tenslotte moesten hun werkzaamheden/exploitatie stopzetten.
Wat zegt het arrest?
In het arrest van 25 februari 2021 werd de beoordeling van de groene bedrijven bekritiseerd. Het PAS-beoordelingskader zou immers onvoldoende (wetenschappelijke) garanties bieden op basis waarvan projecten die onder de 5% drempelwaarde vallen vrijgesteld worden van een passende beoordeling. Door dit op louter kwantitatieve wijze te benaderen, is dit niet in overeenstemming met de Europese regelgeving (de zogenaamde Habitatrichtlijn) en rechtspraak.
De vrijstelling van een passende beoordeling zou immers slechts mogelijk zijn als blijkt dat er onder die drempel- of grenswaarde geen gevaar is voor significante effecten:
“Dit veronderstelt dat er wetenschappelijk gezien geen redelijke twijfel mag zijn dat geen van de projecten die door toepassing van dit programmatisch kader aan de passende beoordelingsplicht ontsnappen, in geen enkele omstandigheid schadelijke gevolgen heeft voor de natuurlijke kenmerken van de SBZ.”
Een vergunning die zou worden verleend, en die op basis van het PAS-beoordelingskader werd uitgesloten van de verplichting tot het opstellen van een passende beoordeling, is onwettig en zal moeten worden vernietigd.
Wat is de impact op projecten?
De Stikstofcrisis in Nederland leidde de afgelopen jaren al tot een tijdelijke stop van een zeer groot aantal projecten. In Vlaanderen wordt het nu alle hens aan dek om dit te vermijden.
Aangezien het arrest stelt dat het PAS-beoordelingskader niet op louter kwantitatieve wijze projecten mag vrijstellen van het opstellen van een passende beoordeling, moet vanaf nu in principe voor elk project met mogelijke stikstofdeposities een passende beoordeling opgesteld worden. Het arrest laat de merites en inhoud van een passende beoordeling onaangeroerd.
Voor alle projecten met een kleine (<5 %) bijdrage moet dus worden nagegaan of significante effecten zeker kunnen uitgesloten worden. Dit is echter geen evidentie omdat voor habitats die zich reeds in een slechte staat van instandhouding bevinden, elke extra bijdrage (significant) negatief is of kan zijn in het licht van gevestigde rechtspraak van het Europese Hof van Justitie.
In de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement van 3 maart 2021 werd deze problematiek besproken. Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme Zuhal Demir zei hierin het volgende:
“Ondertussen zijn we bezig met het voorbereiden van de communicatie aan de lokale besturen met concrete richtlijnen van het Agentschap voor Natuur en Bos omtrent de wijze waarop de beoordeling moet gebeuren, in afwachting van het definitieve PAS. Dat wil zeggen dat er een passende beoordeling zal zijn voor de lopende vergunningsaanvragen, waarvoor dit vroeger niet het geval was.”
Er werden op dit moment nog geen richtlijnen openbaar gepubliceerd, waardoor het voorlopig nog onzeker is hoe de overheden en besturen hiermee zullen omgaan.
Arcadis volgt dit nauwgezet op.
Heeft u inmiddels vragen, aarzel niet om contact met ons op te nemen.
