Europese steden zijn koplopers op het gebied van duurzaamheid. In de top 20 staan veertien Europese steden met Londen als meest duurzame stad ter wereld. Stockholm, Edinburgh, Singapore en Wenen maken de top 5 compleet. Antwerpen en Brussel scoren met een respectievelijk 43ste en 47ste plaats ondermaats in vergelijking met andere Europese steden. Dat blijkt uit de derde editie van de Sustainable Cities Index (SCI) 2018, een tweejaarlijks onderzoek van advies- en ingenieursbureau Arcadis. Het rapport rangschikt 100 wereldsteden volgens de 3 pijlers van duurzaamheid: people, planet en profit. In totaal werden meer dan 30 indicatoren in deze 3 categorieën onderzocht.
"Steden groeien en worden steeds belangrijker," zegt Kristof Peperstraete, CEO van Arcadis België. "De focus verschuift van nationale economieën naar regionale economieën. De concurrentiestrijd tussen steden wordt steeds groter, onder meer om bedrijven aan te trekken. Ook burgers hechten steeds meer belang aan een goede levenskwaliteit. Mobiliteit, luchtkwaliteit en connectiviteit spelen hierin een centrale rol. Met dit rapport willen we de uitdagingen op gebied van duurzaamheid in kaart brengen, het debat stimuleren en steden aanmoedigen om duurzame stadsontwikkeling naar een hoger niveau te tillen, zowel op korte als op lange termijn."
Belgische steden doen het in het algemeen goed in de 'people' categorie. Op gebied van inkomensgelijkheid en work-life balans scoren zowel Antwerpen als Brussel erg goed. Ook de kwaliteit van onderwijs en gezondheidszorg staat hoog aangeschreven. De digitale transformatie kan echter sneller. De initiatieven die er komen rond 'mobility as a service' zijn een stap in de goede richting maar andere steden staan al verder. De kost van breedband is ook te hoog en de beschikbaarheid van gratis wifi is te laag.
In de 'planet' categorie wegen de goede fietsinfrastructuur en het efficiënte afvalbeleid niet op tegen de slechte luchtkwaliteit waar niet alleen Antwerpen maar ook Brussel mee te kampen heeft. Volgens Piet Kiekens, Sustainable Cities Expert bij Arcadis, speelt ook hier vooral de snelheid waarmee we maatregelen treffen ons parten: "Neem bijvoorbeeld de energietransitie en de omschakeling naar elektrische voertuigen. Terwijl Nederland ondertussen al 33.000 publieke laadpalen voor elektrische voertuigen telt, zijn dat er in België amper 2.000. Onze bedrijven verbruiken nog steeds te veel fossiele brandstof, ook al zien wel al enkele initiatieven waar geothermie wordt gebruikt of waar warmte van datacenters wordt hergebruikt door omliggende bedrijven.”
Tenslotte werden ook economische factoren onderzocht. Geen enkele andere stad biedt zoveel jobs in verhouding met het aantal inwoners als Antwerpen. Hierdoor staat Antwerpen in de categorie 'profit' 22 plaatsen hoger dan Brussel, die met een 66ste plaats flirt met steden zoals Lissabon en Athene. De werkloosheid in Brussel daalt al enkele jaren op rij maar bedraagt nog steeds meer dan 16% ten opzichte van 6,5% in Vlaanderen.
Bovendien schaadt de mobiliteitsproblematiek de productiviteit. Dit geldt zowel voor Brussel als Antwerpen. Beide steden bevinden zich op gebied van mobiliteit in het vierde kwartiel van 100 steden wereldwijd. Grote infrastructuurprojecten zoals de Oosterweelverbinding, de aanpassingen aan de ring van Brussel en de metroverlenging in Brussel komen dan ook geen dag te vroeg.
Londen wordt in deze Sustainable Cities Index als de meest duurzame stad geïdentificeerd, met zeer hoge scores voor zowel menselijke als economische dimensies. De sterke punten van het stadsmodel compenseren de zwakke punten zoals betaalbaar wonen en congestie in de stad. Geen enkele stad scoort in de top 10 van de 3 categorieën people, planet en profit. Londen haalde met een 2de plaats in zowel de people- als de profit-subindex en een 11de plaats in de planet-subindex het beste evenwicht.
De meerderheid van de grote Afrikaanse en Aziatische steden zijn terug te vinden in de onderste regionen van de index. Vooral zakendoen is moeilijk. Mobiliteit blijft een aandachtspunt met veel files en gebrekkige openbaar vervoersmogelijkheden. Voor deze steden ligt de uitdaging in het robuust laten groeien van de lokale economie in relatie met duurzame plannen op lange termijn. De combinatie van economische groei en verbetering van de levenskwaliteit blijft moeilijk.
Kristof Peperstraete concludeert: "Economische rentabiliteit is een hefboom voor duurzame stadsontwikkeling. Brussel en Antwerpen moeten blijven werken aan hun economische competitiviteit, mobiliteit hoog op de agenda houden, en vooral een versnelling hoger durven schakelen.”
Top 20 Onderste 20
1 London 81 Buenos Aires
2 Stockholm 82 Istanbul
3 Edinburgh 83 Tianjin
4 Singapore 84 Rio de Janairo
5 Wenen 85 Lima
6 Zurich 86 Salvador
7 München 87 Wuhan
8 Oslo 88 Chennai
9 Hong Kong 89 Delhi
10 Frankfurt 90 Chendu
11 Kopenhagen 91 Bangalore
12 Amsterdam 92 Johannesburg
13 Seoul 93 Mumbai
14 New York 94 Jakarta
15 Parijs 95 Manila
16 San Francisco 96 Nairobi
17 Hamburg 97 Cape Town
18 Berlijn 98 Hanoi
19 Seattle 99 Cairo
20 Dublin 100 Calcutta
Download het volledige rapport
Ga naar onze global website om steden wereldwijd met mekaar te vergelijken