De kracht van tone of voice: Kantoorjargon en Containerbegrippen

Tegenwoordig vliegen de nieuwe woorden je letterlijk om de oren. Met de Corona crisis als aanjager is er in korte tijd een stroom aan woorden aan de Nederlandse taal toegevoegd. Wie had in 2019 gedacht dat we in 2020 geen last meer hebben van vliegschaamte, maar van hoestschaamte. En dat we al thuiswerkend tijdens de aan-uit lockdown ineens voldoende tijd hadden om te quarantannen. Ook bij Arcadis leer ik elke dag wat nieuws. In mijn eerste jaar betekent dit niet alleen ervaring opdoen als adviseur, ik leer ook de gewoontes en het vakjargon kennen op de digitale werkvloer.

In mijn vorige blog vertelde ik dat mijn werkweek vooral bestaat uit stedelijke projecten met een duurzaamheidscomponent. De projectteams waarin ik meedraai, bestaan uit de meest uiteenlopende experts die advies geven op lastige vragen van onze klanten. Iets dat een grote netwerkorganisatie als Arcadis te bieden heeft. Deelname aan overleggen met deze experts hebben mijn kantoorjargon woordenschat sterk verrijkt. Zo werken we in duurzaamheidsprojecten altijd: ‘agile’ en naar een ‘stip op de horizon’, wordt een vraagstuk vaak ‘platgeslagen’ of over het ‘weekend heen getild’ en moet het gehele projectteam voor het definitieve product wordt geleverd ‘er nog een plasje over doen’.

Containerbegrip

Vandaag de dag komt er een hele nieuwe dimensie woorden aan het kantoorjargon bij. Zeker bij een ingenieursbureau als Arcadis, waar we werken aan het verbeteren van de leefomgeving. Onze projecten gaan in op de onderwerpen van morgen, zoals duurzaamheid, energietransitie en klimaatadaptatie en alles wat er onder hangt is bijzonder complex. Wat het extra lastig maakt, is dat de naam voor die grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan een containerbegrip* is. Algemene woorden waar iedereen een eigen invulling aan geeft.

Dat merk ik ook in de praktijk. Als ik op een verjaardag sta en iemand vraagt aan me wat voor werk ik doe, dan kies ik bewust niet voor het woord duurzaamheid. Dit is te veelomvattend, dus kies ik voor: “Ik werk aan de onderwerpen van morgen, zoals klimaatadaptatie”. Dikwijls kijkt de persoon me dan even vragend aan en krijg ik het antwoord: “Gaaf! Werken aan de energietransitie is heel belangrijk en betekenisvol.” Het woord klimaatadaptatie heeft in dit geval een heel andere betekenis voor mijn gesprekspartner dan voor mij.

Elkaar begrijpen

Containerbegrippen, zoals klimaatadaptatie en de daar bijhorende vaktermen als ontharden, sponswerking en infiltratie zijn voor veel mensen moeilijk te begrijpen. Als adviseur werk ik dagelijks met deze woorden, waardoor ik snel vergeet dat niet iedereen ze kent. Het is belangrijk om lastige vaktermen te ‘vertalen’ naar duidelijke taal om beter met partijen samen te werken. De grote maatschappelijke opgaven, zoals het terugdringen van CO2 uitstoot (energietransitie) en omgaan met de effecten van klimaatverandering (klimaatadaptatie) lossen niet alleen overheden en adviesbureaus op, maar juist door samen te werken  met inwoners en ondernemers. Dat gaat makkelijker als je elkaar goed begrijpt.

Tone of voice

Daarom is het van groot belang om je ‘tone of voice’ aan te passen op je doelgroep. Alleen op deze manier gaan de grote transities ons lukken! In de vele klimaatdialogen die ik organiseer en faciliteer, kies ik daarom in overleg met mijn collega’s om het woord klimaatverandering te vermijden en het te hebben over het extreme weer dat de laatste jaren is toegenomen. Zo begrijpen de deelnemers beter wat we bedoelen en is de bewustwording en de uiteindelijke impact groter.

De kracht zit in het maken van impact door de juiste tone of voice en duidelijke taal te kiezen voor de doelgroep die je wilt bereiken. Daarmee draag ik niet alleen bij aan het invullen van de betekenis van een containerbegrip, maar lever ik ook dagelijks betekenisvol werk.

*Volgens de Van Dale is een containerbegrip: "een begrip zonder scherp afgebakende betekenis waaraan de taalgebruiker zelf nader invulling kan geven en dan op veel verschillende toestanden, gebeurtenissen of zaken wordt toegepast."