Duurzaam systeem schept stabiliteit en vertrouwen

Na de toespraak van minister-president Rutte op maandag 14 december weten we waar we aan toe zijn; veel binnen blijven. Na afloop van de toespraak ging het meteen over het geringe perspectief dat is geboden. Wat is de exit strategie? In mijn duurzaamheidsbubbel hebben we ook te maken met deze onzekerheid. Nee, we weten niet exact wat de verschillende maatregelen precies aan energie reduceren of hoeveel euro dit op de energierekening scheelt. Toch moeten we ermee aan de slag. Wat is de exit strategie van fossiel?

 Top down is in Nederland bedacht hoe de exit strategie er uit moet komen te zien met regionale energiestrategieën, transitievisies warmte, normeringen, een CO2 taks, CO¬2 routekaarten en erkende maatregelen lijsten. Dit was het ‘makkelijke’ deel. Nu komen we bij de eindgebruiker aan, diegene die de risico’s loopt. Bij de mensen en organisaties die soms elk dubbeltje moeten omdraaien. Dan maakt het dus veel uit welk rentepercentage er is, hoe snel energie prijzen stijgen (of dalen) en hoe dit zich verhoudt tot de verschillende energiedragers. 

Onzekerheid en publieke opinie

Kijkend naar klimaatverandering weten we dat koeling steeds belangrijker wordt, maar hoe belangrijk? En welke impact heeft de energietransitie in onze gebouwen op de gezondheid van mensen? Zo zijn er nog veel meer variabelen die de toekomst voor de verduurzaming onzeker maken. Helaas kunnen we hier nog niet alle onzekerheid wegnemen. We moeten nog veel leren. De onzekerheid zit naast deze verschillende scenario’s ook in de publieke opinie. Biomassa is soms duurzaam en soms niet, een grijs gebied, maar daar is weinig ruimte voor in het publieke debat. Moeten we overstappen op kernenergie of gebruik maken van CCS(U) (Carbon Capture and Storage or Usage)? De waan van de dag regeert en dat is ook terug te zien in onze systemen.

Stimuleer verduurzaming

Diverse subsidies maken verduurzaming makkelijker. Het lijkt een beetje zoals het steunpakket in de coronacrisis. Helaas zie ik dat verduurzaming op sommige punten ook weer wordt tegengewerkt. Zoals de Energy Outlook van het IEA aangeeft dat Parijs nog gehaald kan worden als we ons richten op groen herstel na corona. Dat betekent dat naast de subsidies, juist ons systeem moet veranderen. Het tegenwerken van verduurzaming door bijvoorbeeld een langer vergunningsproces bij het plaatsen van dubbel glas in een monumentaal pand of een hogere WOZ waarde van je woning na de verduurzaming met meer belasting voor de bewoner tot gevolg, dit zou in mijn ogen omgekeerd moeten zijn. Het wordt tijd om de verduurzamer in deze onzekere tijd juist zekerheid te bieden. Verander onze systemen op een manier die ook echt duurzaam is en die duurzaamheid stimuleert en zorgt voor een eenvoudiger vergunningsproces en lagere leges voor duurzaamheidsmaatregelen. Geef in de geest van de CO2 prestatieladder een fictieve korting op de WOZ van duurzame gebouwen (Paris Proof/ENG/BENG/Label A, wat is duurzaam?) en geef mensen met een duurzaam huis een hogere hypotheek som (immers hun energiekosten zijn lager). Zo kan ik nog meer veranderingen opnoemen om het systeem de goede kant op te krijgen. Laten we ons daar op richten. Als het systeem daadwerkelijk duurzaam wordt, creëer je stabiliteit, en met stabiliteit ook vertrouwen en met vertrouwen versnellen we de verduurzaming. 

Als ik dit vergelijk met de corona maatregelen lukt dit niet binnen 5 weken maar in een periode van 30 jaar. Dat maakt het verleidelijk om nog meer te zoeken naar zekerheid en daarmee verder uit te stellen. Echter, niets doen is geen optie. De enige zekerheid die we hebben is dat als we nu ons systeem niet veranderen, we nooit de bij wet vastgelegde klimaatdoelen zullen behalen!