Schaduwprijs als maat voor milieuprestatie bouwmaterialen

Voor de niet-ingewijde kwamen de eisen van het Nieuwe Bouwbesluit 2018 als donderslag bij heldere hemel. Vanaf 2018 moet ieder woon- en kantoorgebouw duurzaam worden gebouwd. Ieder gebouw moet voldoen aan de eisen van milieuprestatie, uitgedrukt in een schaduwprijs. Maar wat houdt dit nu allemaal in? Hoe kwantificeer je duurzaam bouwen? Ik ga het uitleggen.

Milieu Prestatie Gebouwen (MPG)

De gebruikte materialen in het casco gebouw bepalen in hoeverre een gebouw duurzaam is en welke milieuprestatie hieraan gekoppeld is. De invloed van die materialen stellen de schaduwprijs in een project vast. De berekening van deze schaduwprijs per bruto vloeroppervlakte is dus de Milieu Prestatie Gebouwen (MPG) waarbij de impact van bouwmaterialen verdeeld is over het te bouwen oppervlak én de periode dat het gebouw blijft functioneren. De Stichting Bouwkwaliteit beheert de Nationale Milieu Database (NMD) waarin de impact van de materialen vastliggen.

Impact van materialen op schaduwprijs

In de database is te vinden welke invloed de verschillende materialen op het milieu hebben. De basis hiervoor is de Life Cycle Assessments (LCA) volgens de norm NEN-EN15804, waar de impact van de verschillende productieprocessen in beeld zijn gebracht. Hierbij is rekening gehouden met de productie en bouw, maar ook met het onderhoud en sloop van het product. Want al deze aspecten hebben effect op het uitputten van onze grondstoffen en de uitstoot van giftige stoffen.

1 euro

Bij de introductie van de MPG mocht deze schaduwprijs niet boven de €1,00/m²BVO uitkomen. Vanuit het ministerie is er een tijdelijk eis gekomen waarmee de maximale schaduwprijs is verhoogd tot €1,40. Naar mijn idee een achterdeur om de pijn te verzachten. Deze regeling is nu niet meer van toepassing waarmee de eis definitief op 1 euro ligt.

Wonderwoods en Casino Venlo

Als je weet welke impact bouwmaterialen op het milieu hebben, kun je duurzame materiaalkeuzes kwantificeren en vergelijken. Op mijn werk gebruiken we hiervoor verschillende rekenmethodieken en bepalen dan ook de milieuprestatie van verschillende projecten. Bijvoorbeeld van een gebouw waar veel mensen bijeenkomen zoals het Holland Casino Venlo. Maar ook kantoorgebouwen en industriële projecten. Bijvoorbeeld Wonderwoods: de multifunctionele hoogbouw in de binnenstad van Utrecht.

Uit ervaring merk ik dat de schaduwprijs van 1 euro nog geen uitdaging vormt voor de huidige bouwmethodiek en wettelijke randvoorwaarden. Zonder inherente ambitie van het bouwteam is er dan ook weinig rugdekking om materiaal te gebruiken die een lagere impact heeft. De rekenmethodiek biedt natuurlijk wel opties om op projectniveau hogere ambities waar te maken.

Nieuwe Nationale Milieu Database

De volgende versie van de Nationale Milieu Database is momenteel in ontwikkeling, waarin circulaire indicatoren komen. Hiermee kunnen we niet alleen de absolute impact van materialen op gebruik van de grondstoffen en toxiciteit meten, maar bepalen we wat het effect is als het materiaal wordt hergebruikt of gerecycleerd. Dat vind ik een grote stap vooruit om circulariteit bij de keuze van materialen in de spotlight te zetten.

De ontwikkelingen van de rekenmethodiek en bijbehorende eisen gaan ongetwijfeld verder verbeteren. Wie weet draaien ze de duimschroeven nog verder aan en moeten we in 2030 werken met een maximale schaduwprijs van 50 cent. Dan krijgen we ongetwijfeld meer discussies. “Moeten we beton blijven storten op de automatische piloot?” of ”Moeten we delen van onze gebouwen in hout ontwerpen?” Dan zit ik graag bij u aan tafel om deze vraagstukken beet te pakken!