Minder zorgen over windturbines, als je weet wat je kunt verwachten

Als onderdeel van de energietransitie worden in Nederland veel nieuwe windturbines gebouwd. Het landschap verandert hierdoor. Ook heeft het impact op de leefomgeving van mensen. Draagvlak bij omwonenden is bepalend voor het tempo dat bij de ontwikkeling van windparken gemaakt kan worden. Meer helderheid over bijvoorbeeld geluid of slagschaduw kan onnodige zorgen en bezwaren voorkomen.

Bij de ontwikkeling van nagenoeg ieder windpark is er een bepaalde dynamiek bij omwonenden en andere stakeholders. Op informatieavonden ben ik vaak de grote publiekstrekker, omdat ik van ‘geluid en slagschaduw’ mijn vak heb gemaakt. De omwonenden maken zich zorgen over geluid en slagschaduw, omdat ze niet weten wat ze kunnen verwachten. De onzekerheid over de mogelijke hinder, effecten op de gezondheid en het gevoel geen controle te hebben over de situatie zorgen voor een bepaalde dynamiek. Op informatieavonden vertel ik de omwonenden dat we alles uitgebreid hebben onderzocht en aan de wettelijke regels en relevante richtlijnen hebben getoetst. Geluid van windturbines is echter complex. De jaargemiddelde geluidnorm in Lden en Lnight helpt niet bepaald om zorgen weg te nemen, omdat dit niet aansluit bij de beleving van de mensen.

Heel verfrissend was het op een zonnige avond in juni 2018 te Dinteloord. Hier presenteerde innogy de plannen om de bestaande windturbines van het windpark Karolinapolder te vervangen door grotere turbines. Ik mocht hier de door ons geïnitieerde app Geluidsverwachting.nl presenteren. Van windturbines is bekend dat bij eenzelfde geluidsniveau de kans dat mensen het als hinder ervaren groter is dan bij wegverkeer. Een van de redenen hiervoor is de onvoorspelbaarheid van windturbinegeluid door variaties in de wind terwijl wegverkeer een eentonig geluid veroorzaakt. Wij dachten dat met de moderne weersmodellen en technieken het geluid toch wel redelijk goed te voorspellen zou moeten zijn. Als we de omwonenden ‘een geluidsverwachting’ geven, zouden ze zich hier dan misschien minder aan storen? Net zoals je minder last ervaart van een lawaaiig feest bij de buren als je van te voren in briefje in de bus hebt gehad. innogy had het lef om met ons het experiment aan te gaan en dit idee te beproeven in een pilotproject met de omwonenden van het Brabantse windpark Kattenberg-Reedijk.

Naast een korte termijn geluidsverwachting kregen omwonenden de mogelijkheid op elk moment van de dag door te geven hoe zij persoonlijk het geluid van de windturbines ervaren. Zodat we leren hoe zij het geluid van de windturbines beleven en onder welke omstandigheden zij eventueel hinder ervaren. Een mevrouw aan wie ik in Dinteloord deze optie demonstreerde maakte hierover de opmerking. “Dat is fijn. Als ik last heb van de windmolens dan kan ik dat melden en ben ik het ook kwijt. Dan zit ik mij hier niet langer aan te ergeren.”

Uit het pilotproject bleek overigens dat de omwonenden van het windpark Kattenberg-Reedijk weinig hinder van de windturbines ondervinden. In één jaar tijd hebben we op een 7-punts hinderschaal alleen de laagste drie hinderscores doorgekregen. De maskering van het windturbinegeluid door het geluid van de nabijgelegen snelweg A58 speelt hierbij een belangrijke rol. 

Op basis van de resultaten van het pilotproject heeft innogy besloten om de app ook voor het Windpark Karolinapolder in te zetten. Rob Smit, innogy: “We bieden een geluidsapp aan waarmee omwonenden enerzijds een geluidsverwachting per dag kunnen inzien, maar ook interactief kunnen aangeven in welke mate ze eventueel overlast ervaren. We gaan die feedback het eerste jaar verzamelen en daarmee vervolgens een plan opstellen om eventuele overlast te verminderen. In Nederland zijn we op dit moment de enige windexploitant die dit aanbiedt.” 

Het is fijn om te zien dat de geluidsverwachting bij omwonenden voorziet in een behoefte. De toenemende transparantie draagt bij aan onderling vertrouwen. Doordat ‘windturbine-buren’ laagdrempelig kunnen doorgeven hoe zij het geluid ervaren, voelen ze zich serieus genomen en meer betrokken. Dat helpt zorgen te verminderen. Tegelijkertijd geven hun meldingen ontwikkelaars en exploitanten de mogelijkheid beter in te spelen op de daadwerkelijke beleving en op de omstandigheden waaronder overlast optreedt. Eigenlijk werkt het dus in twee richtingen, zoals bij een feestje van je buren.

De geluidsverwachting app is vanuit de App Store en de Google Play Store te downloaden