AUTEUR
De prijzen van bouwmaterialen stijgen hard en de beschikbaarheid van grondstoffen wordt steeds meer onzeker. In Nederland willen we echter volop bouwen, want volgens plan moeten er tot 2030 een miljoen huizen bijkomen. De opgave gaat echter verder dan alleen bouwen van nieuwe huizen met bijhorende infrastructuur. Want de komende jaren moeten we onze bruggen, viaducten, tunnels en sluizen vervangen of renoveren omdat het einde van hun levensduur nadert.
De afgelopen jaren werden bouwplannen al flink geraakt door de stikstofproblematiek, waar ondanks een speciale ‘stikstofminister’ nog steeds geen oplossing voor is. Gecombineerd met enorme prijsstijgingen en grote onzekerheid over beschikbaarheid van grondstoffen (dus bouwmaterialen) dreigen plannen onrealiseerbaar te worden. Een zeer ernstige situatie.
Bouwstoffen
In Nederland staan de bouwkosten steeds verder onder druk door kostenstijging van bouwstoffen en de complexiteit van binnenstedelijke bouwlocaties. De forse stijging van bouwkosten kwam in eerste instantie door wereldwijde tekorten aan bouwmaterialen door verstoorde aanleveringsketens tijdens de lockdowns. Daarbovenop komen nu de effecten van de verschrikkelijke oorlog in de Oekraïne.
Zeker voor particulieren met een gekochte maar nog niet gebouwde nieuwbouwwoning kan dit tot grote problemen leiden. Deze groep neemt vaak de maximale hypotheek om hun droomhuis te kunnen komen. Als de rekening dan 4,5 ton uitkomt in plaats van de 4 ton die het in eerste instantie zou kosten, hoe moeten ze dan verder? Ofwel, met alleen compenseren van de aannemers voor gestegen bouwkosten zijn we er niet. We moeten oppassen dat de bouw niet helemaal stil komt te liggen, want wie betaalt uiteindelijk de kosten? Betaalbaar wonen voor de politieagent, verpleegkundige en leraar wordt zo onhaalbaar.
Keten verstoord
Bouwmaterialen moeten geproduceerd, getransporteerd en verwerkt worden en deze hele keten is op dit moment verstoord. Als leveranciers geen prijzen meer willen afspreken op de langere termijn, is het moeilijk een goede calculatie te maken en kunnen bouwplannen financieel onhaalbaar worden. Mijn verwachting is dat het percentage van 2022 dat van 2021 ruim overstijgt. Het is dan ook van het grootste belang om in gesprek te blijven om risico’s en haalbaarheid continue te beoordelen en te wegen.
Duurder
Arcadis presenteert elk jaar een overzicht van bouwkosten in honderd wereldsteden. Amsterdam staat er ook in en wat daar geldt, staat eigenlijk voor heel Nederland. Het interessante aan de uitkomsten van dit jaar is dat Amsterdam relatief goedkoper is geworden om te bouwen. Desalniettemin steeg het prijspeil met 6,9 procent! Heel veel andere wereldsteden werden dus nog veel duurder. De inflatie in de top-10 steden klom met ‘double digits’, dus meer dan 10 procent, waarvan een deel te wijten is aan een stijging van de koers van de Amerikaanse dollar tegenover de euro.
Het blijft natuurlijk koffiedik kijken hoe de prijzen zich ontwikkelen, maar ik ben er niet gerust op. Lichtpuntjes zie ik ook. De huidige situatie aangrijpen door versneld werk te maken van modulair en circulair bouwen, tijdelijke en kleinere huisvesting als serieuze optie te beschouwen en op grote schaal nieuwe duurzame materialen toe te passen. Dat vraagt van iedereen moed en durf. Tenslotte, door het thuiswerken kunnen bedrijven straks met kleinere of minder kantoren toe. Die leegstaande kantoren kunnen we gebruiken om snel extra woonruimte te creëren. Iedere stap is er eentje…
